Of u nu met ablatieve, vaporiserende of Q-switched lasers werkt, er worden menselijke deeltjes met nano- of pico-switched impulsen de lucht in gewerveld. Ook als u weefsel conventioneel verbrandt met de Erbotom of de soldeerbout, ontstaan er rookgassen en wordt er menselijk, vaak met viraal genoom besmet, weefsel in de lucht inadembaar verneveld.

Chirurgische rook is net zo schadelijk als sigarettenrook. Bij een weefselverwijdering van 1g ontstaat er rook waarvan de mutageniteit overeenkomt met die van 6 sigaretten zonder filter. Bij gebruik van monopolaire diathermie in een ruimte voor plastische chirurgie komt de dagelijkse rookontwikkeling daarbij overeen met ongeveer 27-30 sigaretten. Daarom adviseren de gezondheids- en veiligheidsinstanties, Control of Substances Hazardous to Health Regluations (COSHH) in Groot-Brittanië en de beroepsvereniging voor de gezondheidszorg en welzijnswerk in Duitsland en de Occupational Safety and Health Administration in de VS het gebruik van rookafzuigers.

Bronnen: https://www.hse.gov.uk/healthservices/diathermy-emissions.htm, Surgical smoke – a health hazard in the operating theatre: a study to quantify exposure and a survey of the use of smoke extractor systems in UK plastic surgery units – PubMed (nih.gov), The Control of Substances Hazardous to Health Regulations (Northern Ireland) (COSHH) 2003 | Department of Health (health-ni.gov.uk), Erfahrungen und Gefährdungswahrnehmung von Chirurgen und pflegerischem Assistenzpersonal – Zur Prävention von chirurgischem Rauch im Operationssaal (asu-arbeitsmedizin.com), Chirurgische Rauchgase – Gefährdungen und Schutzmaßnahmen – bgw-online, Laser/Electrosurgery Plume – Overview | Occupational Safety and Health Administration (osha.gov)

In deze kwestie heeft u in dubbel opzicht een verplichting, ook tegenover uw patiënten. De consumentenbescherming schrijft voor dat u voor een maximale patiëntenveiligheid moet zorgen, om te garanderen dat de patiënt door uw behandeling geen schade oploopt. Schades kunnen niet alleen door wanpraktijken, zoals bijv. verkeerd laseren, ontstaan, maar ook als de patiënt daarbij substanties inademt of in het lichaam opneemt die kankerverwekkend of besmettelijk kunnen zijn. Daarom is het van groot belang dat u de grootste zorgvuldigheid in acht neemt.

De beroepsvereniging toont een toegenomen interesse in het garanderen van de veiligheid en de bescherming van de gezondheid op de werkplek. Als eigenaar van de praktijk bent u verplicht om zowel uw medewerkers als uzelf te beschermen, door te voorkomen dat er HPV-virussen worden ingeademd, welke op lange termijn tot laryngeale papillomen of larynxcarcinomen kunnen leiden. Daarbij is het inmiddels onontbeerlijk om een afzuiginstallatie te gebruiken.

Als arts is de veiligheid van de patiënten en medewerkers essentieel. De risicobeoordeling volgens de Arbowet helpt om risico’s te identificeren en veiligheidsmaatregelen te treffen en om schade aan de gezondheid en ongevallen te vermijden. Dit verhoogt de motivatie en prestaties van de medewerkers en de kwaliteit van uw praktijk. De documentatie biedt rechtszekerheid. Voor instructies en ondersteuning gaat u naar Risicobeoordeling in de artsenpraktijk (bgw-online.de)

Een uittreksel uit de brochure BG- risicobeoordeling zegt:

„Hoogfrequente chirurgie of laser:

Bij HF- of laserchirurgie kan er door verdampte of verbrande lichaamsweefsels en verdampende desinfectiemiddelen een verhoogde vervuiling van de binnenlucht ontstaan. De rook kan besmettelijke ziektekiemen bevatten. Beschermingsdoel: Vermijd de inademing van rook en dampen die bij het gebruik van apparatuur voor HF-chirurgie en laseren ontstaan.

T-O-P-maatregelen (selectie)

Technisch: • veiligheidsconforme apparatuur aanschaffen en instellen • Apparatuur met rookgasafzuiging gebruiken • regelmatig elke twee jaar onderhoud aan de apparatuur laten uitvoeren door deskundigen

Organisatorisch: • voor ventilatie zorgen

Persoonsgebonden: • Medewerkers instrueren • passende veiligheidsuitrusting dragen: – isolerende handschoenen – veiligheidsbril – stofmasker type P 2“

Een 44-jarige chirurg, die jarenlang met een Nd:YAG-Laser Ano genitale condylomen en doorligwonden behandelde, werd met door HPV-6- en 11-veroorzaakte larengeale papillomatose gediagnosticeerd, zonder aanwezigheid van andere bekende HPV-contactbronnen buiten zijn beroepsmatige blootstelling. Een 28-jarige operatiekamer-verpleegkundige ontwikkelde na herhaalde assistentie bij CO2-laser en operaties met elektrocauterisatie een anogenitaal condyloom dor een als beroepsziekte erkende, recidiverende laryngeale papillomatose op grond van een HPV-infectie.

Een 62-jarige gynaecoloog met HPV-16-positief orofaryngeaal carcinoom had meer dan 30 jaar ervaring in de verwijdering van cervicale en vulvaire laesies via CO2-laser en LEEP en vertoonde geen andere risicofactoren. In dezelfde studie werd een 53-jarige gynaecoloog met een HPV-16´positief amandelcarcinoom beschreven, die meer dan 20 jaar laserablaties en LEEPS uitvoerde zonder adequate ventilatie of veiligheidsmaatregelen, waarbij er verder geen risicofactoren konden worden geïdentificeerd.

HPV-DNA werd meermaals gedetecteerd in laserrook tijdens de verwijdering van papillomen en condylomen, maar de besmettelijkheid ervan is echter nog niet onomstotelijk bewezen. Het blootstellingsrisico van medisch personeel is bij het naleven van veiligheidsmaatregelen gering, maar op gynaecologisch gebied vanwege de grotere weefselmassa’s die verwijderd moeten worden aanzienlijk hoger dan bij KNO.

Bron: Frauenarzt-0898-0903-FORT_Willems_03.pdf (ag-cpc.de) en Thieme E-Journals – Laryngo-Rhino-Otologie / Abstract (thieme-connect.de)

Alle Arborichtlijnen, zoals TRBA250, DGUV regel 109-002 en de beroepsverenigingen vereisen in eerste instantie een afzuiging en als aanvulling een PSA = persoonlijke veiligheidsuitrusting.
Alleen een afzuiging met een goedgekeurde afscheidingsgraad van het HEPA-filter volgens EN 1822 garandeert een optimale bescherming van patiënten, medisch personeel en arts.

De laserbehandeling van met een virus besmet weefsel kan tot de uitstoot van inhaleerbare aerosolen leiden, die besmettelijke deeltjes zoals virussen of hun genomen kunnen bevatten. In de periferie van de inslagkrater zijn lagere temperaturen aanwezig, een sterilisatieeffect wordt alleen bij hogere temperaturen bereikt. Als er grotere brokstukken van cellen uit het weefsel worden gehaald, die met een virus besmet zijn, kunnen er intacte virussen in het aerosol zitten, bijv. HPV in wratten, condylomen en papillomen of adenovirussen in traanvocht bij oogheelkundige operaties.
Om de risico’s te minimaliseren dienen bij zulke behandelingen thermische vaporisatietechnieken, bijv. met een Nd: YAG-Laser, de voorkeur. De gebruikte kunststoffen die bij de behandeling worden gebruikt kunnen vlam vatten. Bij PVC ontstaan gevaarlijke gassen zoals HCl. Als deze slijmvliezen raken kunnen de ontwikkelde zoutzuren tot verbrand weefsel en bij inademing tot instorting van de longblaasjes leiden. Technische veiligheidsmaatregelen, zoals gestandaardiseerde laserapparatuur, een correcte afzuiging van verbrandingsproducten, het gebruik van actief kool- of HEPA-filters en een veilig gebruik van chemicaliën zijn van levensbelang om het personeel te beschermen en de veiligheid te waarborgen.
Bron: FA Info_005_Laser in der Medizin_151109 (bgetem.de)

Bij de blootstelling door een laserbehandeling gaat het om een mix van biologische, cellulaire deeltjes die ook gasvormig of dampvormig kunnen zijn.
Onderzoeken hebben naast papillomavirusen en multiresistente ziekteverwekkers ook benzeen, tolueen en xyleen, waterstofcyanide (blauwzuur), formaldehyde, acetaldehyde, acroleïne, cresolen en fenol aangetoond in laserrook. Afhankelijk van de blootstelling aan energie kunnen de deeltjes groter dan 200 micrometer of kleiner dan 10 nanometer zijn. Bij het verbranden van de bij de ontharing met laser op de huid gesproeide koelmiddelen ontstaan er zeer giftige dampen. Het gepatenteerde InLine-filter, een voorfilter in het opvangelement, garandeert een hoge bescherming tegen deze gevaarlijke deeltjes.

Bron: Eickmann U, Falcy M, Fokuhl I, Rüegger M, Bloch M, Merz B. Chirurgische rookgassen: Risico’s en veiligheidsmaatregelen. Uitgever: Internationaal onderdeel van de IVSS voor de preventie van ongevallen op het werk en beroepsziektes in de gezondheidszorg. 2011

Het opvangelement van een filter- en afzuigsysteem moet op het proces zijn afgestemd. Een inline-filter dat zich in de opvang bevindt vangt als voorfilter de grootste deeltjes direct bij de bron op, zodat die niet in de afzuigarm en op het filter in het systeem terechtkomen. Dit minimaliseert de reinigingskosten.

De effectiviteit van het TBH-hygiëneconcept voor een residuvrije verwijdering van verontreinigingen in het systeem werd door het geaccrediteerde testlaboratorium CleanControlling Medical GmbH & Co. KG in Emmingen-Liptingen getest en bevestigd. Het systeem en toebehoren kunnen met enkele handelingen effectief worden gereinigd. Het inline-filter dient afhankelijk van de gebruiksduur dagelijks, maar minstens eenmaal per week worden vervangen.

Video: TBH Health Serie – Reinigingshandleiding op Vimeo